Płaskostopie u dzieci. Jak rozwijać prawidłowe ustawienie stopy dziecka?

• Czy można przeciwdziałać rozwojowi płaskostopia u dzieci?
• Czy można pomóc stopie kiedy ulega deformacji lub pacjent odczuwa dolegliwości w jej obrębie?
• Czy dziecko ma chodzić w wysokim czy niskim obuwiu?
• Czy dziecko powinno mieć wkładki do butów?
• Co jest normą, a co już nie kiedy badamy stopy dziecka?
• Dlaczego stopa wygląda tak jak wygląda?

Przez całe życie zawodowe słyszę tego typu pytania. Odpowiedzi na niektóre z nich przyniosła obserwacja rozwijających się dzieciaków, książki, kursy mądrzy ludzie.

Co wpływa na prawidłową budowę stopy i jej funkcje?

Na prawidłowy kształt stopy wpływ mają same kości, które ją tworzą jest ich aż 26. Połączone są ze sobą dzięki 33 stawom oraz 107 ścięgnom, które je scalają. Oprócz w/w wymienionych elementów wpływ na ustawienie stopy mają również mięśnie oplatające ten cały system, które wprawiają go w ruch.

Jak to się dzieje, że potrzebujemy aż ok 12 miesięcy życia aby zacząć chodzić na nogach?

Dziecko w swoim niesamowitym rozwoju dąży do zmniejszenia płaszczyzny podparcia. To znaczy: chce stać na stopach, lecz nie potrafi samodzielnie przyjmować pozycji pionowej do ok. 10-go miesiąca życia. Na przestrzeni miesięcy układ stopy zmienia się i kształtuje od ustawienia noworodkowego w ewersji, koślawości gdyż pięta nie jest jeszcze ustawiona w pozycji pośredniej do rozwijania stopniowo supinacji stopy (uniesienie brzegu przyśrodkowego stopy co zwiększa podłużne jej wysklepienie). Około 3-4 m. życia dzięki większej stabilności tułowia dochodzi do możliwości rotacji zewnętrznej w stawach biodrowych i barkowych, dzięki rozwojowi tej funkcji ręce i stopy mogą aktywnie przeciwstawiać się sile grawitacji. Rozwija się obserwacja rąk i stóp, praca w linii środkowej ciała.

A co dzieje się kiedy w tym czasie brakuje tej aktywnej pracy tułowia, czy ma to wpływ na rozwój płaskostopia u dzieci i późniejsze prawidłowe ustawienie stóp?

Oczywiście, że tak. Czy możemy w jakiś sposób wpływać na rozwój stopy swojego niemowlaka? Zdecydowanie tak! Aktywizując w odpowiedni sposób pracę całego korpusu ciała, poprzez zastosowanie odpowiednich technik, które może podpowiedzieć fizjoterapeuta. Prawidłowa pielęgnacja, pozycje ułożeniowe dla dzieci urodzonych przedwcześnie, noszenie i podnoszenie ma również ważne znaczenie dla w/w kwestii.

Co możemy zrobić sami z dzieckiem aby zapobiec płaskostopiu u dzieci i innym nieprawidłowością w obrębie stopy?

Te kilka czynności możecie wykonywać sami:

• możesz zachęcać dziecko do wkładania stóp do buzi,
• zachęcać niemowlę do samodzielnego zdejmowania skarpetek,
• możesz głaskać stopę o stopę dziecka,
• zachęcać do chwytania zabawek stopami.

Wymienione czynności wprowadzają ustawienie supinacyjne stopy i wpływają na dalszy jej prawidłowy rozwój, zapobiegają płaskostopiu.  Na każdym poziomie rozwoju dziecka jest ważne monitorowanie ustawienia stopy. Jednak pamiętajmy, że zapobieganie i prewencja powstawania wad stóp powinna być kluczowa w pierwszych miesiącach życia dziecka.